De bouw staat voor grote uitdagingen. Wereldwijd is de sector verantwoordelijk voor meer dan 40% van de CO2-uitstoot. En daar zijn de bouwers zich ook in Nederland steeds meer van bewust. De materialen die we gebruiken zijn niet alleen een bron van uitstoot maar worden ook schaarser. Dit besef leidt tot de noodzaak voor een nieuw woonconcept, waarbij duurzaamheid, betaalbaarheid, en veiligheid centraal staan.

De gedachte over een duurzaam woonconcept is natuurlijk niet nieuw. Toch wil Ter Steege het, samen met partner Loohuis Installatiegroep, anders doen. Johan Riezebos, directeur Ter Steege Advies & Innovatie b.v. en Menno Wolkotte, adviseur Loohuis Installatiegroep, leggen het uit.

Integraal

Johan: ”Onze opdracht was oorspronkelijk om een zo biobased mogelijke woning te ontwikkelen. We startten in oktober 2023 en ontdekten al snel dat een integrale benadering essentieel is. Biobased materialen vormen uiteraard een belangrijk onderdeel van ons concept, maar we zetten veiligheid, kwaliteit en betaalbaarheid voorop. Zowel als het gaat om TCO1 voor opdrachtgevers als de kosten voor huurders. Daarnaast vinden we het belangrijk de levensduur zo lang mogelijk te houden.” Als voorbeeld noemt hij het toepassen van houten begane grondvloeren. Mooi en hernieuwbaar, maar vochtgevoelig: “Het eventueel moeten vervangen van zo’n vloer betekent niet alleen veel kosten en gedoe, maar zeker ook een onveilige situatie voor bewoners. Beton is minder milieuvriendelijk, maar als de vloerdelen losmaakbaar bevestigd worden, zijn ze opnieuw te gebruiken en ontstaan er geen onveilige situaties. Dit soort afwegingen maken we continu.”

artikel gaat verder onder de foto

Bewustwording

Menno legt de nadruk op innovaties in installatietechniek, zoals circulaire grijswatersystemen en het gebruik van gerecycled/circulair metaal, biobased leidingsysteem in plaats van kunststof. In het algemeen is bewustwording natuurlijk heel belangrijk. Ook bij de vakmensen op de bouw. Daarom maken we de installaties zo dat ze makkelijk gedemonteerd en opnieuw gebruikt kunnen worden. Zoveel mogelijk uit een stuk, weinig koppelingen en duurzaam materiaal. Veel materialen kunnen opnieuw gebruikt worden. Loohuis werkt daarin samen met fabrikanten en recyclebedrijven.

Energiemanagement

Johan: “We verkennen actief hoe materialen uit gesloopte woningen hergebruikt kunnen worden en hoe we woningen kunnen bouwen die CO2 zelfs vastleggen, gebruikmakend van hergroeibare materialen. Zo wordt CLT (cross laminated timber), oftewel kruislaaghout, gebruikt voor de constructie. Voor isolatie denken we nu aan houtwolvezels of andere biobased materialen (hennep, vlas, kurk, cellulose,stro, etc.).”

Menno: “De kosten gaan voor de baten uit. Ook in dit concept. Als je kiest voor een iets duurdere warmtepomp bespaar je op onderhoudskosten en gaat de installatie langer mee. Verder kiezen we er zoveel mogelijk voor de warmtevraag in de woning te beperken. Met een slim energiemanagementsysteem kan het energieverbruik worden gereduceerd en neemt de netbelasting af. De ontwikkelingen hierin gaan razendsnel. Daarom is een uitgebreide voorbereiding met veel oog voor detail belangrijk.”

Johan vult aan: “We zijn volop aan het pionieren, van de techniek om losmaakbaarheid van bijvoorbeeld dakelementen te verbeteren tot de toepassing van glassoorten, dakbedekking en gevels. Het eerste ontwerp is klaar en we sparren ook met vakmensen op de werkvloer over wat werkt en wat beter kan. Daarvoor doen we ook pilotprojecten.“

Purschuim

Johan en Menno benadrukken het belang van een zorgvuldige start om eventuele kinderziektes aan te pakken en de kosten – zowel voor de bouw als het onderhoud – scherp in het oog te houden: “We zijn in gesprek met woningcorporaties over hoe we dit financieel slim kunnen aanpakken voor de lange termijn. Het pad naar duurzaam bouwen is nieuw en uitdagend, maar we zijn vastbesloten om het verschil te maken. Menno en Johan zijn ook realistisch: “We vertellen het eerlijke verhaal. En kijken naar praktische oplossingen. Maar helaas, het zal ook nog wel even duren voor de laatste bus purschuim van bouwplaatsen is verdwenen.”

Het nieuwe woonconcept past in het flexibele, mensgerichte ‘Leef!wel’ bouwconcept van Ter Steege en wordt ontwikkeld door Ter Steege Bouw Vastgoed, Loohuis Installatiegroep en Ter Steege Advies & Innovatie. Het team werkt daarnaast op onderdelen samen met enkele vaste partners.

Woensdag 21 maart opende Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg haar deuren voor 30 leerlingen van klas 2 van Praktijkschool De Maat uit Ommen. Dit bedrijfsbezoek stond gepland in het kader van de week van de techniek, een jaarlijks evenement in de regio Hardenberg – Ommen. Met de week van de techniek hopen we de jongens en meiden te inspireren en enthousiasmeren voor een baan in de techniek.

Voor de leerlingen is zo’n bezoek een leuke kans om te zien wat er allemaal achter de schermen gebeurt van bouwprojecten.
Samen bekeken we het bouwproces van het plan Burggraven in Ommen, voor de leerlingen een bekende locatie.

In de werkplaats werd een beroep gedaan op de creativiteit van de leerlingen en gingen ze aan de slag met boormachine en hamer. Samen met chef van de werkplaats
Bert Plaggenmarsch werden vleermuiskastjes getimmerd die vervolgens mee terug gingen naar de school.

We kijken terug op een hele leuke en creatieve ochtend!

Vandaag is het zover: de laatste 8 woningen van ons project de Pirk in Vaassen worden opgeleverd.
Hiermee is voor Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn een prachtig project afgerond.

De 8 woningen passen qua architectuur en stijl naadloos in de bestaande wijk. Vanzelfsprekend voldoen de woningen aan alle eisen en wensen op het gebied van duurzaamheid en comfort.

Ter Steege overhandigd vandaag de sleutels van de woningen aan Bureau Landelijk Wonen. Zij gaan hun huurders blij maken die hier ongetwijfeld met veel plezier zullen gaan wonen. Behalve dat Ter Steege de vlag alvast voor hen heeft uitgehangen zijn ze ook verrast met een eerste boompje in de voortuin.

We zijn trots op het eindresultaat en bedanken Bureau Landelijk Wonen voor de prettige samenwerking.

Bij de stadsentree van Ommen verrijst de komende maanden het project Burggraven. Op de voormalige Hema-locatie worden vijftien appartementen, twee commerciële ruimtes en zeven stadswoningen gebouwd. Om de start van de bouw te vieren werd een tijdcapsule ingegraven.

De start van de bouw werd op originele wijze vereeuwigd. De kopers, Gemeente Ommen en Ter Steege plaatsten een persoonlijke boodschap op een tekening met een historisch overzicht van de locatie. Aan Wethouder Bongers, koopster Mevrouw Sissing en directeur Peter Vollenbroek de taak om de tijdcapsule in te graven.

Impuls voor de stad

Tijdens de bijeenkomst vertelde wethouder Leo Bongers blij te zijn met deze nieuwe impuls voor de stad Ommen. Ook complimenteerde hij Ter Steege met de architectonische vormgeving van het wooncomplex. ‘De gebouwen doen eer aan deze historische locatie welke gaat gelden als nieuwe stadsentree van Ommen’, aldus Wethouder Leo Bongers.

Naast de wethouder, sprak Harry Woertink namens het Cultuur Historisch Centrum Ommen. ‘Eigenlijk zou door het gemeentebestuur aan jullie een sleutel van de stadspoort moeten worden uitgereikt’, sprak hij. De locatie bevond zich in de middeleeuwen precies tussen de stadsmuur en de Bruggepoort. ‘Maar ’s avonds om negen uur luidt nog steeds de stadsklok om jullie te waarschuwen dat je niet voor een dichte poort komt te staan, sprak Woertink ludiek.

Verkoop

De verkoop van de appartementen en de stadswoningen verloopt goed. De stadswoningen zijn inmiddels allemaal verkocht. In het appartementencomplex zijn nog twee appartementen te koop. De bouw van het project duurt naar verwachting zo’n anderhalf jaar.

“Thuis in een fijne buurt en in een energiezuinig huis”

Op 8 februari ondertekenden Bothilde Buma, directeur-bestuurder van Woonservice en Peter Vollenbroek, directeur Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg de overeenkomst voor de bouw van 23 woningen in de Acacialaan in Beilen. De verwachte start bouw is rond maart.

Samen bouwen aan een fijne buurt

In de Acacialaan hebben verouderde woningen plaatsgemaakt voor de nieuwbouw van 11 eengezinswoningen, acht levensloopbestendige woningen en vier woningen voor eenpersoonshuishoudens. Bothilde Buma: “Gezien de grote nieuwbouwopgave die wij hebben zijn wij blij dat we met Ter Steege Bouw Vastgoed een nieuwe samenwerkingspartner hebben gevonden. En dat we hierdoor op korte termijn kunnen starten in de Acacialaan. Zes bewoners komen op dezelfde plek terug. Zij kunnen niet wachten. Daarnaast is er in Beilen veel behoefte aan nieuwe sociale huurwoningen. Met de bouw van deze verschillende type woningen kunnen we veel mensen blij maken.”

De verwachte start bouw is rond maart. Peter Vollenbroek: “Binnenkort starten we met het klaarmaken van de bouwlocatie. Wanneer de bouwaansluiting klaar is, kan de bouw beginnen. De totale bouwtijd zal ongeveer een jaar zijn. We hopen, als alles goed gaat, de nieuwe woningen in de eerste helft van 2025 op te kunnen leveren.”

Een energiezuinig huis

De 11 eengezinswoningen bestaan uit een begane grond, eerste verdieping en zolder. Op de eerste verdieping zijn drie slaapkamers en een badkamer te vinden. De zolder is te bereiken via een vaste trap. In de levensloopbestendige woningen is alles gelijkvloers: woonkamer, slaapkamer en badkamer. En er is een verdieping die naar wens ingedeeld kan worden. De eenpersoonswoningen bestaan uit een begane grond en een verdieping met één slaapkamer en een badkamer. Alle woningen zijn gasloos, energiezuinig en voorzien van zonnepanelen. De woningen worden verwarmd met een warmtepomp.

Zie ook het laatste nieuws op de website: https://www.woonservice.nl/

Meer weten en op de hoogte blijven van dit project? Bekijk de projectpagina http://www.woonservice.nl/acacialaan.

We hebben een ontzettend mooie groep in onze TOPS Academie, en vanaf september 2024 is er weer plek voor nieuwe TOPS’ers. Daarom staat de vacature voor TOPS Trainee weer open.

Het TOPS Traineeship helpt je om te ontdekken welke functie in de bouw het beste bij jou past. Bij dit TOPS-traject ga je in principe in twee jaar aan de slag bij drie verschillende Ter Steege-bedrijven in drie verschillende functies. Je leert zo niet alleen Ter Steege goed kennen, maar ook je eigen wensen en mogelijkheden op het gebied van werk. In overleg bepalen we: welke functies, welke bedrijven en welke looptijd per bedrijf. Zo stippelen we samen een traject uit dat jou het beste ondersteunt.

Benieuwd naar meer informatie over het TOPS Traineeship? Kijk eens op  www.werkenbijtersteege.nl/tops-academie.

Meer weten?

De vacature vind je via werkenbijtersteege.nl. Je vindt daar ook contactgegevens van onze TOPS werkgroep.

Een goede renovatie begint volgens hem met communicatie. ‘Je moet oog hebben voor wat er speelt in een wijk en bewoners een luisterend oor bieden,’ zegt Mark Kampherbeek, uitvoerder bij Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg. 

Hoe die communicatie er in de praktijk uitziet, vertelt hij aan de hand van een actueel project voor woningcorporatie St. Joseph in Almelo. ‘Aan de Valeriusstraat renoveren en verduurzamen we 90 appartementen. De werkzaamheden omvatten onder meer binnen- en buitenschilderwerk, vervangen glas, gevel-, dak- en vloerisolatie, nieuwe zonwerking, nieuw hekwerk op de balkons en galerijen, nieuwe badkamers en toiletten, meterkasten, mechanische ventilatie, extra zonnepanelen, vervangen rioleringen en brandpreventie. Ook worden de algemene ruimten opgewaardeerd en voorzien van scootmobielplaatsen.’

Goed contact

‘Je kunt je voorstellen dat zo’n omvangrijke renovatie heel ingrijpend is voor bewoners,’ zegt Kampherbeek. ‘We hebben twee pauzewoningen ingericht, waar mensen zich kunnen douchen of even terugtrekken en de was kunnen doen. Maar in principe blijven bewoners in hun woning. Goed contact is daarom onmisbaar. Dat begint met het luisteren naar de wensen van de klankbordgroep en alle bewoners. Vervolgens schrijf je een projectvoorstel, dat je aan hen voorlegt. Voor dit project hebben we zelfs een modelwoning gemaakt om bewoners het resultaat van de werkzaamheden te tonen. Allemaal niet voor niets. Want bij dit project haalden we bij de presentatie zelfs 100 procent score. Iedereen was enthousiast.’

Menselijke kant

Hij begon zijn loopbaan zo’n twintig jaar geleden bij Ter Steege als timmerman, voorman timmerman en daarna assistent-uitvoerder. Vervolgens maakte hij een carrièreswitch naar het politiewerk, om een jaar geleden terug te keren op het oude nest. Dit keer als uitvoerder bij renovatieprojecten van sociale huurwoningen. ‘Bij renovatieprojecten wordt de menselijke kant soms onderschat. Je komt bij mensen thuis en moet op tijd signaleren of er problemen spelen. Tijdens de zogeheten warme opname bespreken we alle technische zaken, maar ook sociale aspecten komen aan bod. Daarbij neem ik de maatschappelijke ervaring mee die ik als politiemedewerker heb opgedaan.’

‘Drie weken voordat de werkzaamheden beginnen, vindt de warme opname plaats. Samen met iemand van de woningstichting leggen we alles uit. Dat gaat veel verder dan alleen het bespreken van de tegelkeuzes. Ook kijken we of er in het huishouden dingen spelen waar we rekening mee moeten houden. Denk bijvoorbeeld aan huisdieren. Maar ook aan ziekte, lichamelijke beperkingen, vereenzaming, psychische problemen of een verslaving. Met mijn brede kijk als voormalig politieagent zie ik snel of er hulp nodig is. Soms doet een luisterend oor al wonderen.’

Korte doorlooptijd

‘Behalve communicatie en sociale begeleiding zijn planning en logistiek cruciaal. Bij dit project gaat het om vijf flatgebouwen met elk 18 appartementen verdeeld over drie bouwlagen. Om de doorlooptijd zo kort mogelijk te houden, renoveren we steeds een verticale rij van drie woningen tegelijk. Verticaal omdat het leidingwerk van boven naar beneden loopt.’

‘Een dag voor aanvang van het project bereiden we alles voor door vloeren zorgvuldig af te plakken en kijken we of er nog spullen verplaatst moeten worden. Dit om schades aan eigendommen te voorkomen. Op de eerste dag wordt er in alle drie de woningen de badkamers en kanalen gesloopt, waarbij alle mechanische ventilatie en riolen van boven naar beneden worden geboord. De installateur komt vervolgens langs om de leidingen te plaatsen. Daarna is het de beurt aan de timmerman, die een voorzetwand in de badkamer en een nieuw toilet installeert.’

Duurzame toekomst

‘Terwijl de installateur doorgaat met het aanleggen van riool, toilet en mechanische ventilatie, gaat de tegelzetter aan de slag. Vervolgens worden de kozijnen, plafonds en de wanden geschilderd, gesausd en geïsoleerd, en krijgt het geheel een frisse uitstraling. Dankzij de nieuwe binnen- en buitenschil krijgen de woningen een hoge isolatiewaarde. Ze maken straks een labelsprong van F,E,D en C naar B, A en zelfs A+. Omdat de hele buurt over een paar jaar van het gas afstapt, maken we ook alvast een technische ruimte voor de toekomstige warmtepomp. Daarmee bereiden we de woning bouwkundig alvast voor op de duurzame toekomst.’

‘In totaal bedraagt de doorlooptijd van de binnen werkzaamheden 18 werkdagen. Bewoners ontvangen een boekje met de dagplanning. Aan de hand van tekst, foto’s en plaatjes leggen we per dag uit wat er op het programma staat. Uitgangspunt is om huurders zo min mogelijk tot last te zijn. Daarom beginnen we ’s morgens niet om 7:00 uur, maar om 7:30 uur. Ook hebben wij een steiger geplaatst aan de achterkant van de flat. Wij gaan via de balkonzijde naar binnen om overlast via de galerij aan de voorkant te beperken. Soms moet je dan door de slaapkamer van de bewoners, dan plaatsen we anti-stofwanden, delen we oordopjes uit of begeleiden we mensen naar de pauzewoning.’

Gouden formule

‘Volgens planning zijn voor de bouwvak van 2024 de laatste appartementen gereed. Maar nu al zijn de reacties van bewoners positief. Ik denk dat we als Ter Steege Bouw Vastgoed een goed team en een gouden formule in handen hebben voor renovatie en verduurzaming: bewoners goed informeren, ze serieus nemen en vervolgens in zo kort mogelijke tijd vakwerk afleveren.’

In de wijk Hoge Weerd in Epe verduurzaamt en verbetert Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen 110 woningen voor wooncorporatie Triada. ‘Het geeft het gevoel van nieuwbouw,’ zegt Gea, één van de bewoners bij wie de werkzaamheden inmiddels zijn voltooid.

Samen met haar man woont Gea al zo’n zeventien jaar met veel plezier aan de Midachten. ‘In al die jaren hebben we onze eigen stempel op de inrichting gedrukt. Maar nu voelt alles anders. Je ervaart de luxe van nieuwbouw. Alles is supermooi geworden: van de nieuwe buitenbetimmering tot de afwerking van de bergzolder.’

Energiezuinig huis

Wat voor haar ook anders aanvoelt, is de warmte in huis. ‘De radiator in de keuken is vervangen door een convector, die weinig stralingswarmte afgeeft maar wel voor een aangename temperatuur in huis zorgt. Hierdoor wonen we nu in een heerlijk energiezuinig huis. Op de afrekening van het energiebedrijf zie ik dat we inmiddels al stroom terugleveren.’

Goede communicatie

Operatie woningverduurzaming duurde vier weken. Gea kijkt terug op een soepel verlopen traject. ‘Communicatie is heel belangrijk. Ter Steege Bouw Vastgoed heeft dat goed voor elkaar. Van tevoren was er een informatiemarkt en een keukentafelgesprek. Ons werd precies verteld wat we konden verwachten. Ook kregen we wekelijks een duidelijk boekje met de weekplanning. Daarin stond bijvoorbeeld: let op, op die en die dag gaan we het glas vervangen. Zorg ervoor dat de gordijnen dan zijn weggehaald.’

Woonconsulent

Daarnaast is goed persoonlijk contact onmisbaar wanneer je de hele dag mensen over de vloer hebt: timmervaklui, schilders, installateurs, glaszetters. ‘Via de speciale renovatie-app kregen we informatie en konden we onze wensen doorgeven. Verder waren we hartstikke blij met Merel, de woonconsulent van Ter Steege. Zij zorgde ervoor dat alle grote werkzaamheden dicht op elkaar werden gepland, om de overlast voor ons zoveel mogelijk te beperken. Als er iets was, stond ze voor ons klaar. Ze was altijd direct aanspreekbaar. We zeiden vaak tegen elkaar: ‘Bel Merel, dan komt alles goed’.

Kat Minoes

En dan was er nog de kat Minoes. ‘Op haar zijn we natuurlijk heel zuinig,’ vertelt Gea. ‘Op de deuren hadden we daarom briefjes geplakt met de tekst: Let op de kat. Daar is door het team van Ter Steege heel goed op gereageerd. Ze werkten sowieso heel zorgvuldig en netjes. Wanneer wij ’s avonds thuiskwamen van werk, was alles opgeruimd. We hoefden ons nergens zorgen om te maken.’

Merel Gerrits, woonconsulent Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen:

‘Goed kijken naar de persoonlijke situatie van bewoners’

‘We nemen energiemaatregelen waardoor woningen met energielabel E, F of G een labelsprong maken naar A en A+. Omdat elke woning anders is, brengen we van tevoren alles in kaart, met een technische opname. Hierdoor krijgen de huurders van Triada een energiezuinigere woning, wat resulteert in lagere energiekosten en verbeterd wooncomfort. De maatregelen omvatten isolatie van daken en gevels, vervanging van oude beglazing door nieuw HR++ glas, installatie van een warmte-terug-winventilatiesysteem. Ook krijgen bijna alle woningen een hybride warmtepomp. Behalve isolatiewerkzaamheden aan de daken voeren we onderhoud uit, zoals het vervangen van dakbedekking op bergingen, herstel van voegwerk en buitenschilderwerk.’

‘Alles bij elkaar komt er heel wat op bewoners af. Vandaar dat we goed kijken naar hun persoonlijke situatie. Bij iemand die revalideert na een ziekenhuisopname proberen we zoveel mogelijk werkzaamheden op één dag te plannen. Ook richten we een rustwoning in waar mensen zich kunnen terugtrekken. Voor ouderen die zorg nodig hebben of gezinnen met heel jonge kinderen regelen we een vervangende woning. Het is mijn taak om dit soort bijzondere omstandigheden op tijd te signaleren. Daarnaast overleg ik tijdens bouwteamvergaderingen met de sociaal beheerder van de wooncorporatie. Indien nodig gaan we samen met bewoners in gesprek over hun problemen, zorgen en wensen.’

Het G40 stedennetwerk is het netwerk van 41 (middel)grote steden in ons land, die elkaar vinden in actuele stedelijke vraagstukken. Het belangrijkste doel van het G40-stedennetwerk is het behartigen van de gezamenlijke belangen van de G40-steden op diverse beleidsterreinen richting kabinet, Eerste en Tweede Kamer en ministeries. Kennisdeling en uitwisselen van ervaringen is tweede belangrijke rol.

Op 11 januari was de gemeente Almelo de ontvangende gemeente voor de ambtelijke netwerkdag. Na een hartelijke ontvangst door de gemeentesecretaris in de Oude kerk en een plenaire sessie met reflectie over de verkiezingsuitslagen was het tijd voor een werkbezoek aan ons Indië terrein. Naast een inleiding over de herontwikkeling van het terrein door Erwin Tijhof (regiomanager Ter Steege Gebiedsontwikkeling) en een toelichting op de plannen van de gemeente Almelo rondom de Spoorzone door Erwin Webbink (Stedenbouwkundige bij gemeente Almelo) gaf lector dr. Cees Jan Pen een lezing over vitale binnensteden, transformatie, herbestemming en leegstand. Thema`s en voorbeelden genoeg om van te leren, zo viel te merken aan de vragen en reacties.

Daarna maakten de deelnemers een rondwandeling over het 23 hectare grote ontwikkelingsgebied, dat nu voor circa 70% gereed is. De deelnemers gingen gericht op pad met vragen als: wat valt je op in dit gebied, welke kwaliteiten zijn benut, wat heb je in een eigen transformatiegebied gedaan en kun je als tip meegeven? Vooraf was door Ter Steege een route uitgezet langs de highlights van Indië. Peter Bolink (adjunct directeur Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen) en Erwin Tijhof begeleiden de deelnemers en gaven onderweg meer informatie over het plangebied. Het industriële erfgoed, waaronder de Kalverstraat, het ketelhuis en de geslaagde transformatie van De Sterkerij en de huurwoningen met een buurtbatterij werden erg gewaardeerd.

Wij kijken terug op een geslaagd bezoek van de ambtelijke top van de G40 gemeenten aan ons grootste binnenstedelijke project. Het mooie is dat Ter Steege in vrijwel alle gemeenten van de G40 aan het werk is of recent is geweest. Meerdere deelnemers herkenden dat ook, mede na het noemen van enkele actuele projecten zoals de Koepelgevangenis in Arnhem, House of Delft en de Future in Alkmaar.